پوست چرب و آکنه‌دار یکی از چالش‌برانگیزترین انواع پوست است، اما با روتین مراقبتی درست می‌توان تا حد زیادی میزان چربی و جوش‌ها را کنترل کرد. چربی پوست بر اثر تولید بیشازحد سبوم در غدد سباسه ایجاد می‌شود. زمانی که این چربی در منافذ پوست جمع شود، باعث جوش‌های سرسیاه و سرسفید یا آکنه‌های التهابی می‌شود.
عوامل متعددی بر شدت چربی پوست تأثیر دارند؛ از جمله تغییرات هورمونی (به‌ویژه در نوجوانی و قاعدگی)، آبوهوای مرطوب، وراثت و سبک زندگی. بهترین راه کنترل آن، داشتن برنامه مراقبت منظم است.
هورمون‌ها نقش کلیدی در فعالیت غدد سباسه دارند. افزایش آندروژن‌ها (مثل تستوسترون) باعث تحریک تولید سبوم می‌شود. این اتفاق معمولاً در:
اگر والدین یا اعضای خانواده پوست چرب دارند، احتمال اینکه شما هم چنین پوستی داشته باشید زیاد است. ژنتیک می‌تواند اندازه و فعالیت غدد چربی را تعیین کند.
در مناطق با رطوبت بالا یا دمای زیاد، پوست تمایل بیشتری به تولید چربی دارد. تعریق زیاد نیز می‌تواند منافذ را مسدود کرده و جوش‌ها را تشدید کند.
برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف زیاد قند، کربوهیدرات‌های ساده، و لبنیات ممکن است با افزایش چربی پوست و آکنه مرتبط باشد. البته این رابطه هنوز قطعی نیست و نیاز به بررسی بیشتر دارد.
استرس مزمن می‌تواند سطح کورتیزول را افزایش دهد، که به نوبه خود باعث تحریک غدد چربی و افزایش سبوم می‌شود. این موضوع در افراد پرمشغله یا تحت فشار روانی بیشتر دیده می‌شود.
محصولات آرایشی یا مراقبتی که حاوی روغن، الکل، یا مواد کومدون‌زا هستند می‌توانند چربی پوست را افزایش دهند یا باعث انسداد منافذ شوند.
اگر پوست را بیشازحد بشویید یا از اسکراب‌های خشن استفاده کنید، چربی طبیعی پوست از بین می‌رود و بدن برای جبران، سبوم بیشتری تولید می‌کند.
برخی داروها مثل استروئیدها، داروهای ضدبارداری یا مکمل‌های هورمونی می‌توانند سطح چربی پوست را تغییر دهند.
در نوجوانی، پوست معمولاً چرب‌تر است. با افزایش سن، فعالیت غدد چربی کاهش می‌یابد و پوست خشک‌تر می‌شود. اما در برخی افراد، چربی پوست تا بزرگسالی ادامه دارد.
از شوینده‌ای استفاده کنید که:
تونر مناسب می‌تواند چربی اضافی را کاهش دهد و منافذ را جمع کند. تونرهای حاوی نیاسینامید یا AHA/BHA برای پوست چرب مناسب هستند.
حتی پوست چرب هم نیاز به رطوبت دارد. از مرطوب‌کننده‌ای استفاده کنید که:
برخی درمان‌های آکنه پوست را نسبت به نور خورشید حساس‌تر می‌کنند. از ضدآفتاب‌های مینرال یا فاقد چربی استفاده کنید.
اگر از آرایش استفاده می‌کنید، حتماً محصولات غیرکومدون‌زا، ضدحساسیت و فاقد تالک یا پارابن انتخاب کنید. آرایش مینرال گزینه‌ای عالی برای پوست‌های آکنه‌دار است.
اگر در طول روز آرایش داشته‌اید، ابتدا با پاک‌کننده ملایم و فاقد الکل آرایش را پاک کنید.
شوینده شب باید مشابه صبح باشد، اما می‌توانید از شوینده‌ای با بنزوئیل پراکسید یا رتینوئید استفاده کنید (در صورت تجویز پزشک).
از ژل‌های ضدجوش یا پچ‌های هیدروکلوئیدی برای درمان جوش‌های فعال استفاده کنید. مواد مؤثر شامل:
در شب از مرطوب‌کننده‌ای استفاده کنید که پوست را آرام کند و با داروهای آکنه تداخل نداشته باشد. اگر پوستتان حساس است، مرطوب‌کننده را ۳۰ دقیقه قبل از داروی آکنه استفاده کنید.
برخلاف تصور رایج، پوست چرب هم نیاز به رطوبت دارد. کم‌آبی پوست باعث التهاب، قرمزی و کاهش خاصیت کشسانی می‌شود.
لایه‌برداری به حذف سلول‌های مرده و کاهش منافذ مسدود کمک می‌کند. اما استفاده از اسکراب‌های دانه‌دار برای پوست آکنه‌دار توصیه نمی‌شود.
نور خورشید ممکن است موقتاً جوش‌ها را خشک کند، اما در بلندمدت باعث تحریک غدد چربی و تشدید آکنه می‌شود.
بله، اگر از محصولات نامناسب استفاده شود. این نوع آکنه به نام آکنه کازمتیکا (Acne Cosmetica) شناخته می‌شود. حتی افرادی که سابقه آکنه ندارند، ممکن است با استفاده از آرایش نامناسب دچار جوش‌های ریز، سرسفید یا التهاب شوند.
نتیجه گیری : پوست چرب و آکنه‌دار نیاز به مراقبت روزانه دقیق و ملایم دارد. استفاده از شوینده غیرکومدون‌زا، مرطوب‌کننده سبک و ضدآفتاب مناسب می‌تواند چربی پوست را کنترل کند. آرایش باید فاقد چربی و مواد تحریک‌کننده باشد تا باعث جوش نشود. درمان‌های نقطه‌ای و لایه‌برداری شیمیایی ملایم نیز در کاهش جوش مؤثرند. در صورت عدم بهبود، مراجعه به متخصص پوست توصیه می‌شود.
